ساختارهای تصمیم گیری :

در بسیاری از موارد هنگام برنامه نویسی لازم است تا از عبارات شرطی استفاده کنیم. برای انجام اینکار دو روش عمده وجود دارد. استفاده از if و یا switch . از if بیشتر برای مقایسه هایی تکی و کوچک استفاده می شود و حاصل مقایسه ی آن یا true است و یا false . از عبارت switch هنگامی استفاده می شود که مقایسه های متعددی باید در مورد یک مقدار صورت گیرد.

هر دو عبارت if و switch توسط عبارتهایی Boolean کنترل می شوند ( true و یا false ) . در هنگام استفاده از if اگر عبارت Boolean حاصل اش true باشد اولین قسمت شرط اجرا می شود و سپس برنامه از انتهای if ادامه پیدا می کند. اگر حاصل عبارت Boolean مساوی false باشد کنترل برنامه به قسمت else منتقل می شود.

مثال :

یک پروژه ی جدید console باز کنید و نام آنرا ex04 بگذارید. سپس کد زیر را در آن وارد و جرا کنید :

using System;

namespace ex04
{
class Class1
{
[STAThread]
static void Main(string[] args)
{
Console.WriteLine("Enter 1 character to be evaluated");

char cUserInput = (char) Console.Read();

if ( char.IsDigit( cUserInput ) )
Console.WriteLine("The char is a number!");
else
Console.WriteLine("The char is not a number!");

}
}
}

استفاده از خواص :

شما به ویژگی های یک شیء با استفاده از خواص آن می توانید دسترسی پیدا کنید. یک property عضوی است که امکان دسترسی به ویژگی شیء یا کلاس را فراهم می کند. برای مثال طول یک رشته (string) ، سایز یک فونت ، عنوان یک فرم و نام یک مصرف کننده ، خاصیت هستند .

بسیاری از اشیاء ذاتی دات نت فریم ورک ، خواص مفید زیادی را به همراه دارند. برای مثال شیء DateTime را در نظر بگیرید. با استفاده از خاصیت Today آن می توان تاریخ جاری سیستم را بدست آورد. برای استفاده از یک خاصیت لازم است تا کلاس تعریف کننده شیء در برنامه مهیا باشد. منظور همان استفاده از فضای نام مربوطه می باشد. پس از وارد کردن فضای نام کلاس مورد نظر می توانید از شیء و خواص آن استفاده کنید. دو راه وجود دارد یا به صورت کامل تمام موارد باید ذکر شوند مانند System.DateTime.Now; و یا با وارد کردن فضای نام System کوتاه سازی صورت می گیرد.

برای استفاده از هر متد و یا شیء ایی در سی شارپ باید این شیء قابل دسترسی باشد. برای مثال شیء Console که از آن برای چاپ کردن خروجی بر روی صفحه ی نمایش استفاده می کنیم در فضای نام System واقع شده است. یا باید در ابتدای برنامه ذکر کرد using System ; و سپس خیلی راحت از این شیء استفاده کرد و یا می توان اینکار را انجام نداد و نوشت : System.Console و الی آخر. با ذکر فضای نام در ابتدا با استفاده از using می توان خلاصه نویسی کرد.

نتیجه ی نهایی مثال این فصل :

محتویات فایل Class1.cs :

using System;

namespace ex03
{
///
/// Summary deion for Class1.
///
class Class1
{
///
/// The main entry point for the application.
///
[STAThread]
static void Main(string[] args)
{
clsDate m_var = new clsDate(); // initialize variable
Console.WriteLine ( m_var.currentSystemDate );

Console.ReadLine();//pause!
}
}
}

محتویات فایل clsDate.cs که به برنامه اضافه کردیم:

using System;

namespace ex03
{
///
/// Summary deion for clsDate.
///
public class clsDate
{
public clsDate()
{
//
// TODO: Add constructor logic here
//
}

public string currentSystemDate
{
get
{
return System.DateTime.Today.ToString() ;
}
}

}
}

کلاس ها :

چون سی شارپ تمام سر و کارش با کلاس ها است بنابراین باید در مورد نحوه ی تعریف و استفاده از آنها تسلط کافی داشته باشیم.

یک پروژه ی جدید console در VS.NET باز کنید و نام آنرا در ابتدا ex03 وارد نمایید.
بعد از باز شدن پروژه ، از منوی Project گزینه ی Add class را انتخاب کنید تا کلاسی جدید به نام clsDate.cs را اضافه نماییم. ساختار فایل ایجاد شده توسط VS.NET به صورت زیر است :

using System;

namespace ex03
{
///
/// Summary deion for clsDate.
///
public class clsDate
{
public clsDate()
{
//
// TODO: Add constructor logic here (chashm!)
//
}
}
}

تابع یا متد clsDate که در اینجا به صورت پیش فرض ایجاد شده است اصطلاحا سازنده (constructor) نام دارد. این تابع هر بار که یک شیء جدید از کلاس می سازیم به صورت خودکار اجرا می شود.

آشنایی با فضاهای نام (NameSpaces) :

فضاهای نام روشی برای مدیریت کد نویسی هستند. برای مثال آنها ایجاد شده اند تا تداخلی بین نام های توابع در برنامه شما رخ ندهد. این مساله در پروژه های بزرگ خود را نشان می دهد و ممکن است دو آیتم در یک پروژه نام های یکسانی را پیدا کنند. بدین وسیله این شانس تصادم و تداخل کاهش پیدا می کند. برای ایجاد یک فضای نام به صورت زیر عمل می شود:

namespace anyName
{
……..

Class anyClassName
{
……….
}

…….

}

یکی از فضاهای نام پایه ای در دات نت فریم ورک ، فضای نام System می باشد. برای استفاده از آن می توان از کد زیر کمک گرفت :

using System;

تمام فضاهای نام به صورت پیش فرض public می باشند و در خارج از کد شما قابل دسترسی هستند. روش استفاده از آنها به صورت زیر است:

ProjectName.NameSpace.ClassName.MemberName

نکته :

اگر دقت کرده باشید هنگامی که کرسر ماوس را روی هر آیتمی در منوی autocomplete نگه می دارید و یا آنرا انتخاب می کنید یک راهنمای کوچک نمایش داده می شود که در حقیقت کامنت مربوط به آن تابع می باشد. روش نوشتن چنین کامنت حرفه ای که در منوهای ویژوال استودیو ظاهر شود به صورت زیر است که بهتر است (!) قبل از هر تابع یا خاصیت یا کلاس و .... نوشته شود

///
///
///
///

نکاتی در مورد کد فوق:

-        بک اسلش ان ، در زبانهای مشتق شده از سی به معنای new line می باشد.
- در کد فوق نحوه ی تعریف چند متغیر در یک خط و حالتهای مقدار دهی مختلف را ملاحظه می کنید.

- از متد ReadLine برای نگه داشتن خروجی و مشاهده ی آن در اینجا استفاده کردیم.
- عادت کنید به صورت دندانه دار کد بنویسید. اینکار خوانایی کد را صد برابر می کند. در اینجا کدهای داخل متد main ، کاملا چند دندانه از آکولادهای باز و بسته کردن آن جلو تر هستند.

- در کد بالا در متد WriteLine اعداد و رشته ها با هم جمع شده اند! این مورد بدلیل وجود overload های زیاد این تابع و ... میسر گشته است. اصلا به آن دل نبندید! چون در آینده کامپایلر سی شارپ اگر چنین اعمالی را در جاهای دیگری مرتکب شوید به شدت با شما برخورد خواهد کرد!! برای جمع کردن اعداد با رشته ها حتما باید عدد به رشته تبدیل گردد و بعد ... . در این مورد در مقالات بعدی بحث خواهد گردید.

مقدمه :

در این قسمت می خواهیم با یک سری از اصول اولیه ی شیء گرایی در سی شارپ کمی آشنا شویم. لازم به ذکر است ، بسیاری از مواردی که در این قسمت مطرح می شوند فقط برای آشنایی شما است و در آینده بیشتر بحث و مرور خواهند شد.

که در اینجا متغیر a بعنوان یک متغیر حاوی اعداد صحیح تعریف شده است.
نکته ی مهمی که در اینجا حائز اهمیت است ، مقدار دهی اولیه ی متغیرها می باشد. در غیر اینصورت کامپایلر سی شارپ برنامه را بایک خطا متوقف می کند. دلیل این امر هم این است که از استفاده از متغیرهای بدون مقدار در طول برنامه جلوگیری شود تا میزان خطاهای در حین اجرا کاهش یابد.

نوع های داده ای پایه ی زیر در در سی شارپ به صورت پیش فرض مهیا هستند:

: نوعی است نامحدود که می تواند تمام انواع دیگر را نیز شامل شود. مثال :

= null;

string : رشته ؛ در اینجا یک رشته توالی کاراکترهای یونیکد می باشد. مثال :

string s= "hello";

sbyte : نوع داده ایی صحیح 8 بیتی علامت دار.

byte : نوع داده ایی صحیح 8 بیتی بدون علامت. مثال :

sbyte val = 12;

short : نوع داده ایی صحیح 16 بیتی علامت دار.

ushort : نوع داده ایی صحیح 16 بیتی بدون علامت. مثال :

short val = 12;

int : نوع داده ایی صحیح 32 بیتی علامت دار.
unit : نوع داده ایی صحیح 32 بیتی بدون علامت. مثال :

int val = 12;

long : نوع داده ایی صحیح 64 بیتی علامت دار.

ulong : نوع داده ایی صحیح 64 بیتی بدون علامت. مثال :

Long val1 = 12; long val2 = 34L;

کلا در اینجا u به معنای unsigned است.

float : نوع اعشاری با single precision .

double : نوع اعشاری با double precision . مثال :

float val = 1.23f;

bool : نوع داده ایی Boolean که می تواند true و یا false باشد. مثال :

Bool val = true;

char : کاراکتر، دراینجا char یک کاراکتر یونیکد است.

char val = "h";

به نحوه ی تعریف کاراکتر ها و همچنین رشته ها در سی شارپ دقت کنید.

decimal : نوع داده ایی دسیمال با 28 رقم معنی دار.

decimal val = 1.23M;

طریقه ی نوشتن توضیحات (Comments) در سی شارپ همانند C++ می باشد یعنی :

/* any comments */

ویا

// any comments

و تنها برنامه نویس برای نوشتن توضیحاتی در مورد کدهای خود از آنها استفاده می کند و در خروجی برنامه ظاهر نمی شوند.

فعلا برای پایان قسمت اول از شیء Console و متد WriteLine آن برای نمایش یک جمله ی ساده استفاده می کنیم. راجع به متدها ، متغیرها و غیره در آینده بیشتر صحبت می کنیم.

در آخر برنامه ی ما چیزی شبیه به عبارت زیر می باشد:

using System;

namespace ex01
{
class Class1
{
[STAThread]
static void Main(string[] args)
{
Console.WriteLine("Hello C#!");
}
}
}

دکمه ی F5 را فشار دهید تا برنامه اجرا شود.

تعریف متغیرها در سی شارپ:

سی شارپ عناصری را که بکار می گیرد همانند اعداد و کاراکترها ، به صورت نوع ها (Types) طبقه بندی می کند. این انواع شامل موارد زیر می شوند :

نوع های پایه ایی از پیش تعریف شده مانند اعداد و غیره.

نوع های تعریف شده توسط کاربر که شامل STRUCT ها و ENUM ها می شوند.

نحوه ی تعریف متغیرها از نوع های پایه ایی از پیش تعریف شده :

همانطور که می دانید از متغیرها برای نگهداری اطلاعات استفاده می شود. در سی شارپ ابتدا نوع متغیر و سپس نام متغیر و در آخر یک سمی کولون بکار برده می شود. برای مثال :

int a;